Kultura ka pasur, dhe ka shumë rëndësi. Ky është refreni që përsëritet brenda lëvizjes së re të “konservatorëve nacionalistë” në SHBA, që po përpiqen të riformatojnë të djathtën amerikane. Një nga mendimtaret e tyre më të diskutueshme, është profesoresha e jurisprudencës në Universitetin e Pensilvanisë, Emi Uoks, që shkaktoi kohët e fundit debate, kur tha se Shtetet e Bashkuara duhet të marrin në konsideratë parametrin e “distancës kulturore”, për të vendosur nëse duhet të pranojnë apo dëbojnë një emigrant të caktuar.

Premisa, të cilën Uoks e shpalosi gjatë konferencës inauguruese të “konservatorizmit kombëtar” në fillim të këtij muaji, është se “shumica e banorëve të Botës së Tretë, nuk ndajnë domosdoshmërisht idetë dhe besimet tona; ose i respektojnë mekanikisht, por në fakt nuk i kuptojnë ato”.

Bazuar në këtë premisë, ajo arrin në përfundimin se “përqafimi i konceptit të distancës kulturore, do të thotë që mbrosh qasjen, se vendi ynë do të jetë më mirë me më shumë të bardhë, dhe më pak jo të bardhë”. Pra Uoks ka hedhur për diskutim një çështje thelbësore:njerëzit që vijnë nga vendet evropiane, kanë të njëjtat “ide dhe besime” me amerikanët. Kur presidenti Donald Trump, shpall preferencën e tij për emigrantët norvegjezë, mbi ata që vijnë nga vendet në zhvillim, ai është duke supozuar të njëjtën gjë.

Por kjo premisë ka 2 probleme themelore:Së pari, as vetë amerikanët nuk bien dakord, mbi atë çfarë është sot kultura amerikane. Së dyti, Shtetet e Bashkuara dhe demokracitë evropiane, i kanë përcaktuar historikisht në mënyra të ndryshme kulturat e tyre kombëtare.

Në demokracitë evropiane, ideja që emigracioni paraqet një sfidë unike për solidaritetin kulturor, duket si diçka e kohëve të fundit. Nuk ka diçka që të quhet “kultura daneze” apo “kultura holandeze” ajo që nxit ndarjet partiake, dhe që partitë e majta dhe të djathta të establishmentit, ta pranojnë gjerësisht si përfaqësuese të tyre.

Kjo përfshin përkushtimin ndaj idealeve liberale, siç janë barazia gjinore, liria seksuale dhe hapësira publike neutrale ose “racionale”. Prandaj, partitë populiste të krahut të djathtë, u kërkojnë emigrantëve më të rinj që ta pranojnë dhe madje përqafojnë këtë kulturë kombëtare.

Për shembull, mbështetësit e vijës së ashpër ndaj emigrantëve në Evropën Perëndimore, i kanë portretizuar emigrantët myslimanë si armiqësorë ndaj homoseksualëve, dhe kërkuan, në emër të të drejtave të grave, të kufizonin të drejtën e një gruaje myslimane për të mbuluar kokën me vello.

Kjo këmbëngulje agresive, dhe nganjëherë edhe shtrënguese ndaj vlerave liberale, bën që populistët e krahut të djathtë të marrin qasje joliberale. Në SHBA, konservatorët e shohin një rend politik libeal – ku mbështeten të drejtat e patjetërsueshme si liria personale dhe zgjedhja individuale – si një kërcënim për një kulturë të imagjinuar historike, që nuk ekziston më.

Më së paku, të gjithë bien dakord se ka një mungesë konsensusi, se si përcaktohet besimi amerikan. Kjo ndërlikon çdo qasje të re ndaj emigracionit:Në mungesë të një kuptimi të përbashkët mbi kulturën amerikane, cili koncept duhet privilegjuar?

Shumë konservatorë nacionalistë, janë ose jo-liberalë ose anti-liberalë . Nëse Shtetet e Bashkuara janë një vend liberal – në kuptimin klasik të ndërtimit të një tradite liberale kushtetuese – atëherë a duhet t’ja vështirësojmë emigrimin në vendin tonë të përkrahësve të partive populiste të krahut të djathtë, siç është Lega në Itali apo Partia e Lirisë në Austri? Ndoshta.

Në mbarë Evropën, të bardhët duke qenë një shumicë etnike, kanë më shumë gjasa se jo të bardhët, që të kenë një koncept etno-nacionalist mbi shtetin. Në përputhje me rrethanat, nën një regjim të “distancës kulturore” ndaj emigrimit që propozon Uoks, një demokrat mund të argumentojë në mënyrë të arsyeshme, se evropianët e bardhë kanë më shumë të ngjarë të besojnë gjëra, të cilat janë në kundërshtim me idealet amerikane.

Dhe një nga këto idealet, është marrja e shtetësisë që me lindjen e fëmijës, që është e parashikuar në Kushtetutë, dhe që unë mendoj se është thelbësore për idenë amerikane. Nëse një evropian i bardhë, thotë se nuk e mbështet këtë qasje – dhe në fakt në asnjë vend europian, shtetësia nuk merret nga lindja – a duhet të ndikojë kjo në shanset e tij ose të saj, për të emigruar në Shtetet e Bashkuara? Ndoshta.

Ironia është se edhe mbështetësit e Donald Trump, do të pranonin që kjo qasje evropiane, është disi jashtë normave kulturore amerikane. Konservatorët e vënë theksin në rëndësinë e kohezionit kulturor, dhe pluralizmit, duke e çuar atë në ekstrem, dhe rrezikuar të minojnë besimin dhe të prodhojnë një konflikt civil.

Por nëse një mashkull suedez i bardhë me pikëpamjet e Trump mbi Islamin (“Unë mendoj se Islami na urren”), ai do të ishte më shumë kërcënim për kohezionin kulturor të SHBA-së, sesa një ganez jo i bardhë, me pikëpamje të afërta me kongresmenen amerikane Aleksandra Okazio-Kortez. Ose thenë ndryshe, nëse Trump do të përpiqej të emigronte ligjërisht në Shtetet e Bashkuara, një politikë emigracioni që i jep përparësi kulturës, me gjasë do ta refuzonte kërkesën e tij.

Në një shkrim të kohëve të fundit, Emi Uoks citon librin e të ndjerit Samuel Hantington “Kush jemi ne?”, një lloj teksti themeltar për konservatorët nacionalistë, i botuar së pari në vitin 2004. Aty Hantington e përcakton kulturën “në terma thjesht subjektivë si vlera, qëndrime, besime, orientime, dhe supozime themelore të përhapura në mesin e njerëzve në një shoqëri”. Sipas tij, kultura është diçka subjektive, dhe pikërisht kjo është pjesë e problemit.

Ne e dimë që kulturat ndryshojnë, por jo saktësisht se si ndryshojnë ato. Amerikanët e pranojnë ende, se amerikanizimi është i rëndësishëm. Por ata nuk pajtohen më, mbi atë që është kultura ose ideja amerikane. Kjo e bën të vështirë, nëse mos të pamundur, të matim “distancën kulturore” të ndonjë emigranti të mundshëm./përktheu dhe përshtati in7.tv/

BURIMI: The Atlantic